فرش: تاریخچه و نگهداری
فرش این وسیله زینت بخش خانه ها که یکی از عوامل مؤثر در چیدمان و دکوراسیون منزل هست. این محصول انواع مختلفی دارد و به نقشه های گوناگونی نیز عرضه می شوند. مانند سایر وسایل موجود در خانه فرش ها نیز نیاز به نگهداری دارند.
قبل از اینکه به نکات نگهداری از فرش و قالیچه بپردازیم لازم هست تا ابتدا نیم نگاهی به تاریخچه صنعت فرش داشته باشیم. صنعتی که امروز باعث رشد اقتصاد و درآمدزایی ارزی برای کشورمان شده است.
تاریخچه فرش ایرانی
فرش تاریخچه ای طولانی دارد و از وقت های دور انسان به این هنر ارزنده علاقه زیادی داشته است. اولین اثر به جا مانده از فرشبافی چاقویی مخصوص بافت فرش هست که قدمت آن به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد.
قالیبافی در ایران در دوران صفوی و شاه طهماسب و پادشاه عباس کبیر به اوج خود رسید و در آن وقت ارزش فوق العاده ای داشت. تعداد ۳۰۰۰ فرش باستانی و عتیقه از این دوران به جا مانده هست که در حال آماده برخی از آن ها بازسازی شده اند و در موزه های داخل و خارج سرزمین نگهداری می شوند.
در قرن نوزدهم فرش های گران بها و مرغوب به ویژه فرش تبریز از ایران به اروپا صادر و سپس به قسطنطنیه فرستاده شدند. تا جنگ جهانی اول کشورهای اروپایی تعدادی کارگاه های قالیبافی در برخی از استان های ایران گشودند به همین منظور ساخت فرش در آن وقت با افزایش زیادی همراه شد.
فرش های ایرانی امروز به دلیل داشتن رنگ، تنوع و الگوهای گوناگون از شهرت و اعتبار خاصی در سراسر جهان برخوردارند. زمان کشف کهنه ترین فرش دستباف ایرانی به سال ۱۳۲۸ زمانی که رودنکو دومین گام کاوش های باستانی خود را پشت سر می گذاشت بر می گردد. او در کتابی که در رابطه با اکتشافات سال ۱۳۳۲ که در روسیه منتشر کرد درباره فرش مکشوفه پازبریک این‌گونه نوشت: «بدون اینکه بتوانیم به طور حتم بگوییم این فرش شغل کدامیک از سرزمین های ماد-پارت(خراسان قدیم) یا پارس هست تاریخ فرش مذکور و پارچه هایی که در پازیریک کشف شد قرن پنجم و یا اوایل قرن چهارم پیش از میلاد تشخیص داده می شود.»
نکاتی برای پاکیزه کردن و نگهداری قالیچه ها و فرش ها
همانطور که می دانید فرش ایرانی جزو نفیس ترین کالاهای صادراتی و با ارزش کشورمان محسوب می شود به‌گونه ای که علاوه بر پسته و نفت ایران را با فرش نیز می شناسند.
گفتنی هست که در هر نقطه از ایران برای بافت فرش از طرح های گوناگون و گوناگونی در دو نوع دستباف و ماشینی استفاده می کنند که نوع دستباف آن ها از قیمت و ارزش بالاتری نسبت به فرش های ماشینی برخوردارند. با توجه به پیش درآمد فوق اکنون به بررسی نکات بااهمیت برای حفظ و نگهداری فرش و قالیچه ماشینی و دستباف می پردازیم.
دوری از نور خورشید
اگر فرش در برابر نور مستقیم آفتاب قرار بگیرد روند پوسیدگی در آن تسریع می یابد و در نهایت به تجزیه تار و پود فرش منجر می شود. فرش هایی که تار و پود ابریشمی دارند بیشترین صدمه را از تابش مستقیم نور آفتاب می بینند. پس بهتر هست این وسیله ارزشمند را در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار ندهید.
در صورتیکه خانه شما آفتابگیر هست و فرش ها مستقیماً از آفتاب نور دریافت می کنند می توانید از رو فرشی برای محافظت از آن ها استفاده کنید. همچنین پیشنهاد می شود برای جلوگیری از دو رنگ شدن فرش هر دو تا سه ماه یکبار فرش ها را سر و ته و جا به جا کنید.
رطوبت دشمن فرش
آب بهترین رفیق و بدترین دشمن فرش است. ضمن آنکه آب بهترین وسیله برای پاکیزه کردن فرش و لکه برداری جزئی فرش های پشمی با رنگ ثابت هست می‌تواند آسیب رسان نیز باشد. به این چهره که اگر فرش هایی با رنگ ثابت در رطوبت بالا برای مدت زمان زیادی بمانند رنگ پس داده و آسیب می بینند.
اما این بدان معنی نیست که نباید از فرش ها در محیط هایی که در معرض آب قرار دارند مانند آشپزخانه و سرویس بهداشتی استفاده نکرد. طریق چاره این هست که اگر فرش خیس شد به سرعت آن را خشک کنید یا آن را در هوای آزاد پهن کنید یا با سشوار خشک‌کنید.
در صورتیکه فرش شما در آب غوطه ور شده هست قسمت مرطوب را در جهت خلاف خواب شانه کنید. همچنین پیشنهاد می شود که برای شستشوی خانگی از جارو برقی های مخصوص که دارای قدرت کشندگی مواد خشک و مرطوب هستند استفاده کنید. این عمل رطوبت را درون فرش باقی نمیگذارد. پس از شستن فرش لازم هست که حداقل به مدت دو ساعت پنجره ها را باز بگذارید تا فرش کاملاً خشک شود.
اشیای سنگین روی فرش
اگر اشیای سنگین را به مدت طولانی روی فرش قرار داده اید. حال جای آن اشیا روی فرش گود افتاده هست نگران نباشید این ایراد را می توانید به راحتی با بخار آب حل کنید. به این چهره که به یاری بخار شوی داغ به قسمت مورد نظر بخار بدهید و سپس آن محل را برس بزنید. با این شغل پرز فرش ها به حالت اولیه خود بر می گردند.
مواظب لکه های فرش باشید
لکه چای روی فرش
ابتدا اضافی چای را از روی فرش با قاشق جمع کنید. سپس اسنفجی را که در آب و پودر لباسشویی زده اید روی لکه بکشید با اسفنج دیگری که با آب نیمه گرم مرطوب کرده اید روی محل لکه بکشید. سپس بعد هم با دستمال خشک آن قسمت فرش را کاملاً خشک کنید.
لکه میوه و آبمیوه روی فرش
برای از بین بردن لکه میوه یا آبمیوه ابتدا میوه یا آبمیوه را با قاشق جمع کنید. سپس اسفنج را در آب سرد فرو برده و به محل لکه بکشید. اگر پاک نشد اسفنج را به مقدار مساوی الکل و آب آغشته کنید و به محل لکه بکشید. سپس با اسفنج مرطوب لکه را پاک‌کنید پس از آن با شامپو فرش آن قسمت را پاکیزه کنید.
لکه نوشابه روی فرش
می توانید بر روی لکه تازه کمی نمک بپاشید و بعد به یاری اسفنج خیس لکه را پاکیزه کنید. سپس با اسفنج مرطوب با آب گرم محل مورد نظر را آبکشی کنید.
لکه شیر بر روی فرش
اضافی شیر را با قاشق از روی فرش جمع کنید. در آب گرم مقداری پودر لباسشویی بریزید و اسفنج را درون آن فرو برید. سپس این اسفنج را روی لکه بکشید و بعد آن را در آب گرم زده و محل لکه را پاک کنید.